Chương trình dịch là Kiến thức môn Tin học lớp 11. Vậy chương trình dịch là gì và tại sao chúng ta cần dịch? Để giúp các em học sinh THPT nắm vững lý thuyết và kiến thức của bài học này, bài viết dưới đây của super8houston.net sẽ cung cấp những nội dung cơ bản về chương trình dịch.
I. Chương trình dịch là gì?
Translator – Tên tiếng Anh còn gọi là trình biên dịch hoặc trình biên dịch, có chức năng dịch một dãy câu lệnh được viết bằng ngôn ngữ lập trình cấp cao hơn (cụ thể là mã nguồn hay mã nguồn) thành chương trình đích, được thể hiện bằng ngôn ngữ máy tính (đích). ngôn ngữ) và có thể được thực thi trên máy tính.
Ngôn ngữ mục tiêu thường là ngôn ngữ cấp thấp được sử dụng để cho phép máy tính hiểu các hướng dẫn bằng văn bản. Trình biên dịch tạo ra một chương trình mới, còn được gọi là mã đối tượng.
Ngoài ra, ngôn ngữ cấp cao gần với ngôn ngữ tự nhiên, có tính độc lập cao, ít phụ thuộc vào máy và phải dịch sang ngôn ngữ máy để chạy chương trình.
Quy trình của một chương trình dịch: Chương trình dịch -> Chương trình nguồn -> Chương trình đích.
II. Các giai đoạn của chương trình dịch
Để một dịch giả hoạt động được phải trải qua hai giai đoạn: giai đoạn phân tích và giai đoạn tổng hợp.
Giai đoạn phân tích phân tích chương trình nguồn về từ vựng và cú pháp và lập kế hoạch triển khai cho giai đoạn tiếp theo. Quá trình phân tích bắt đầu bằng phân tích từ vựng, tiếp theo là phân tích cú pháp và cuối cùng là phân tích ngữ nghĩa. Phân tích càng chi tiết thì giai đoạn tạo mã tiếp theo sẽ càng dễ dàng và chính xác hơn.
Giai đoạn tổng hợp để tạo ra chương trình đích gồm 3 bước:
- Sinh mã trung gian: có nghĩa là từ chuyển chương trình nguồn sẽ chuyển về chương trình trung gian.
- Tối ưu mã: có nghĩa là tối ưu, chỉnh sửa chương trình trung gian.
- Sinh mã: có nghĩa là từ chương trình trung gian đã tối ưu sẽ tạo ra chương trình đích.
Các loại chương trình dịch thường có các bước như: Thông dịch và biên dịch.
Thông dịch: Chương trình này sẽ thực hiện lặp đi lặp lại dãy các bước sau:
- Kiểm tra tính đúng đắn của câu lệnh kế tiếp trong chương trình nguồn.
- Chuyển đổi các câu lệnh vừa kiểm tra đó thành các câu lệnh tương ứng trong ngôn ngữ máy tính.
- Thực hiện các câu lệnh vừa mới chuyển đổi.
Loại chương trình dịch này đặc biệt phù hợp trong môi trường đối thoại giữa hệ thống và người dùng, chẳng hạn như các ngôn ngữ khai thác hệ quản trị cơ sở dữ liệu, hệ điều hành với đối thoại…
Biên dịch: Chương trình này thực hiện qua hai bước sau:
- Đầu tiên là duyệt, tiếp đến là kiểm tra, phát hiện lỗi, xác định chương trình nguồn có dịch được hay không.
- Chuyển đổi chương trình nguồn này thành một chương trình đích có thể thực hiện trên máy và lưu trữ lại để về sau sử dụng.
Loại chương trình dịch này khá là thuận tiện cho các chương trình ổn định và cần phải thực hiện nhiều lần.
Bên cạnh chương trình dịch, người dùng còn được cung cấp các dịch vụ có liên quan chẳng hạn như biên soạn, lưu trữ… từ đó tạo thành một môi trường làm việc trên một ngôn ngữ lập trình.
III. Phân loại chương trình dịch
- Trình biên dịch: Lấy toàn bộ dữ liệu nguồn và biến nó thành kết quả trong một lượt. Trình biên dịch hoạt động giống như một trình dịch.
- Phiên dịch viên: nhận mã nguồn từng phần, nhận từng phần và dịch chúng. Thông dịch viên thường đóng vai trò là người phiên dịch trong giao tiếp.
Ngày nay, ranh giới giữa trình biên dịch và trình thông dịch ngày càng hẹp lại. Đặc biệt, các trình biên dịch cũng được chia thành hai loại: tĩnh (static) và động (dynamic).
- Tĩnh (statically): mã sinh ra chạy trực tiếp ngay.
- Động (dynamically): mã sinh ra cần phải thao tác tái định vị rồi mới tiến hành chạy được.
Một số loại ngôn ngữ lập trình kết hợp cả trình biên dịch và trình thông dịch đó chính là java. Mã java có thể được biên dịch thành mã bytecode, sau đó máy ảo chạy mã bytecode ở dạng thông dịch.
Một số sử dụng compiler và just-in-time compiler. Mã C# được biên dịch thành mã IL và mã IL được biên dịch thành mã máy ở trong lần đầu chạy.
IV. Đặc điểm của chương trình dịch
- Đầu tiên, tính nhất quán: dữ liệu đầu vào được viết bằng ngôn ngữ nguồn phải hoàn toàn tương đương với đầu ra bằng ngôn ngữ đích.
- Thứ hai, tính hiệu quả: chương trình dịch không cần sử dụng quá nhiều sức mạnh tính toán và sử dụng bộ nhớ, đảm bảo rằng kết quả ở ngôn ngữ đích là đủ tốt.
- Thứ ba, tính minh bạch: sau bước thực hiện, chương trình dịch cần minh bạch về kết quả để người dùng có thể sửa lỗi và điều chỉnh lại nếu có sai sót xảy ra sau khi thực hiện.
- Thứ tư, khả năng chịu lỗi tốt: trình biên dịch có thể chịu đựng một số lỗi trong đầu vào và đưa ra các đề xuất để xử lý chúng cho phù hợp. Chương trình sẽ dừng ở lỗi đầu tiên là một chương trình tồi.
Trên đây là những thông tin về chương trình dịch là gì? Hy vọng bài viết sẽ hữu ích đối với bạn đọc!