Nhật thực là một sự kiện thiên văn rất hiếm gặp. Vì vậy, mỗi lần xuất hiện đều thu hút sự tò mò, chú ý của nhiều người, đặc biệt là những người yêu thích các hiện tượng khoa học trong tự nhiên. Sau đó, nhật thực là gì? Nhật thực xảy ra thường xuyên như thế nào? Hãy cùng super8houston.net tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
I. Nhật thực là gì?
Nhật thực là hiện tượng xảy ra khi Mặt trăng đi qua đường thẳng giữa Trái đất và Mặt trời. Lúc này, khi nhìn từ vị trí của Trái đất, chúng ta có thể thấy Mặt trăng che khuất một phần hoặc toàn bộ Mặt trời.
Để giải thích hiện tượng thiên văn này, các nhà khoa học đã nghiên cứu và mô tả nó như sau: Trái đất quay quanh Mặt trời, Mặt trăng quay quanh Trái đất. Như vậy, Mặt trăng đi qua vị trí giữa Trái đất và Mặt trời một lần trong một chu kỳ. Tuy nhiên, do hai quỹ đạo này lệch nhau 5 độ nên không phải lúc nào Mặt trăng cũng đi qua ranh giới giữa Mặt trời và Trái đất. Đây cũng là lý do tại sao nhật thực hiếm khi xảy ra.
Thông tin thêm về nhật thực:
- Nhật thực sẽ chỉ xảy ra vào ban ngày.
- Nhật thực có thể được nhìn thấy ở những nơi thiếu ánh sáng hoặc nửa tối.
- Tần suất nhật thực: số lần nhật thực không dưới 2 nhưng không quá 5 lần trong năm.
II. Phân loại nhật thực
1. Nhật thực toàn phần
Nhật thực toàn phần là thuật ngữ dùng để chỉ đĩa tối của Mặt trăng che khuất hoàn toàn Mặt trời. Từ Trái đất chỉ nhìn thấy quầng sáng xung quanh Mặt trời. Trong nhật thực, khi nhìn từ Trái đất, chỉ có thể nhìn thấy một dải hẹp của hiện tượng này. Bạn cũng nên sử dụng các thiết bị chuyên dụng để bảo vệ mắt, quan sát nguyệt thực, tránh tổn thương mắt để giữ an toàn cho mắt.
2. Nhật thực một phần
Khác với nhật thực toàn phần, nhật thực một phần xảy ra khi Mặt trời và Mặt trăng không nằm trên một đường thẳng. Lúc này, mặt trăng chỉ che khuất một phần mặt trời. Hiện tượng này sẽ được quan sát thấy ở nhiều nơi trên Trái đất, ngoài đường đi của nhật thực trung tâm.
Điểm đặc trưng của nhật thực một phần là không ảnh hưởng quá nhiều đến độ sáng của Mặt trời, vì thường phải che chắn trên 90% bằng mắt thường mới thấy được bóng tối do bị che phủ. Tất nhiên, nếu quan sát từ mặt đất bằng các thiết bị thiên văn đặc biệt, con người vẫn có thể nhìn thấy hiện tượng này. Khi quan sát nhật thực một phần, điều quan trọng là phải bảo vệ mắt bằng thiết bị chuyên dụng.
3. Nhật thực hình khuyên
Nhật thực hình khuyên xảy ra khi cả Mặt trời và Mặt trăng nằm trên một đường thẳng, nhưng kích thước biểu kiến của Mặt trăng nhỏ hơn của Mặt trời. Do đó, mặt trời xuất hiện dưới dạng một vòng hào quang sáng bao quanh mặt trăng. Xét về thời lượng, nhật thực hình khuyên thường dài hơn nhật thực toàn phần và kéo dài trong vòng vài phút.
III. Dự báo hiện tượng nhật thực trong các năm tiếp
Nếu bạn muốn biết thời điểm xảy ra hiện tượng nguyệt thực vào năm tới, những dự đoán dưới đây sẽ giúp trả lời câu hỏi.
- Năm 2023: Nhật thực sẽ xảy ra vào ngày 20/4/2023 và 14/10/2023. Tuy nhiên, theo dự báo của Việt Nam, chỉ có khoảng 5% Mặt trời có thể nhìn thấy được (tức là chúng ta chỉ quan sát được nhật thực hình khuyên). Để xem nhật thực toàn phần vào năm 2023, những người thích mạo hiểm có thể đến Tây Úc để trải nghiệm. Điều này là do nó được dự đoán là khu vực sẽ nhìn thấy nhật thực toàn phần.
- Năm 2024: Nhật thực sẽ xảy ra vào ngày 8 tháng 4 năm 2023 và ngày 2 tháng 10 năm 2023. Tại Việt Nam không quan sát được hiện tượng này. Để xem nhật thực toàn phần năm 2024, bạn có thể đến khu vực Mexico.
- Năm 2025: Nhật thực được dự đoán xảy ra vào ngày 29/3 và 21/9/2025. Ở Việt Nam không quan sát được hiện tượng này. Vào năm 2027 và 2028, chúng ta sẽ thấy hiện tượng này ở Việt Nam, nhưng tỷ lệ tắc nghẽn sẽ rất thấp.
- Năm 2027 tỷ lệ bao phủ là 15%, năm 2028 tỷ lệ bao phủ là 30%. Nhưng điều đáng mừng là đến năm 2031, Việt Nam sẽ có thể quan sát hiện tượng nhật thực một cách rõ ràng nhất với độ che phủ lên tới 80%.
IV. Cách để xem hiện tượng nhật thực an toàn
Nhật thực là một hiện tượng thú vị hiếm thấy nên đây là cơ hội tuyệt vời cho những ai quan tâm hoặc thích các hiện tượng thiên thể. Tuy nhiên, để có thể xem nhật thực một cách an toàn, bạn cần lưu ý những điều sau:
- Theo khuyến cáo của NASA, không được nhìn thẳng vào mặt trời nếu không đeo thiết bị bảo hộ đặc biệt. Việc sử dụng kính mát hay kính râm cũng không được khuyến khích. Loại kính này có thể làm giảm lượng ánh sáng chiếu vào mắt nhưng lại không có khả năng cản tia UV mạnh, có thể gây hại cho mắt.
- Đặc biệt, không nhìn mặt trời qua ống nhòm hoặc kính viễn vọng mà không có bộ lọc phù hợp. Vì điều này, kính trở thành tâm điểm của ánh sáng mặt trời, có thể đốt cháy võng mạc ngay lập tức.
- Quan sát nhật thực bằng cách tạo một lỗ nhỏ trên tờ giấy bằng đầu bút chì. Sau đó để ánh sáng mặt trời chiếu qua các lỗ trên màn hình tạm thời của một tờ giấy khác. Hình ảnh màn hình tạm thời bạn quan sát đảm bảo an toàn cho mắt.
- Ngoài ra, để có thể ngắm chuyên nghiệp hơn, bạn có thể mua loại kính mắt chuyên dụng dùng để ngắm nhật thực. Loại kính này nhìn có vẻ giống kính râm thông thường, tuy nhiên nó đã được thiết kế thêm lớp chặn bức xạ nguy hại từ mặt trời, nên sẽ an toàn cho mắt.
- Nếu muốn quan sát nhật thực bằng ống nhòm hay kính thiên văn, bạn nên mua thêm thiết bị lọc ánh sáng (hay còn được gọi là tấm lọc mặt trời). Cách làm này sẽ bảo vệ mắt bạn khỏi các rủi ro khi ngắm nhật thực.
Trên đây là những thông tin về nhật thực là gì? Hy vọng bài viết sẽ hữu ích đối với bạn đọc!